Planety Układu Słonecznego

Układ Słoneczny składa się ze Słońca i powiązanych z nim siłami grawitacyjnymi ciał niebieskich, czyli planet, księżyców, planet karłowatych i małych ciał, takich jak komety, planetoidy czy metereoidy. Zbadany obszar Układu Słonecznego tworzą – wyliczając kolejno od Słońca – planety skaliste, pas planetoid, planety gazowe, pas obiektów skalno-lodowych, czyli Pas Kuipera, dysk rozproszony, heliopauza i hipotetyczny Obłok Oorta.

Układ Słoneczny — co to jest?

Układ Słoneczny to układ planetarny znajdujący się w galaktyce Drogi Mlecznej. Powstał on około 4,6 miliarda lat temu z zagęszczenia obłoku molekularnego, czyli chmury gazów i pyłu kosmicznego. Na skutek wybuchu supernowej obłok ten zapadł się grawitacyjnie. Zjawisku towarzyszyło zwiększenie się gęstości i formowanie wirującego dysku protoplanetarnego.

Centralna protogwiazda stała się Słońcem, a otaczające je dyski ciałami niebieskimi.

Tak powstały planety, które ukształtowały się na przestrzeni dziejów.

Ile jest planet w Układzie Słonecznym?

Centrum Układu Słonecznego stanowi Słońce, zawierające 99,86% jego masy. Masa ta pozwala na wytwarzanie wysokich temperatur i zachodzenie reakcji termojądrowych. Dzięki nim uwalniane są ogromne ilości energii, którą gwiazda wysyła w przestrzeń jako promieniowanie elektromagnetyczne. Wokół Słońca krążą planety, których kolejność kształtuje się następująco:

Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun

Dawniej mówiliśmy nie o 8, a o 9 planetach układu, jednak dzisiaj ostatnia z nich – Pluton – nie zalicza się już do planet Układu Słonecznego.

Merkury — pierwsza planeta

Listę ośmiu planet układu w najmniejszej odległości od Słońca rozpoczyna Merkury. To najmniejsza planeta w układzie, pozbawiona satelitów naturalnych, powietrza i atmosfery potrzebnej do powstania życia. Jej powierzchnię pokrywają kratery, podobne do tych na ziemskim Księżycu. Ponieważ jest ona najbliżej Słońca, należy do najgorętszych. Na północnej i południowej stronie kuli panują temperatury różniące się nawet o kilkaset stopni Celsjusza.

Wenus — najjaśniejszy po Słońcu i Księżycu punkt na niebie

Wenus krąży wokół Słońca jako drugi w kolejności i trzeci pod względem jasności – możemy zobaczyć go na niebie rano i wieczorem. Na jego powierzchni znajduje się wiele wulkanów. Nie wiemy zbyt wiele na temat tej planety ze względu na otaczającą ją gęstą chmurę dwutlenku węgla, która przesłania widok naszym astronomom.

Ziemia — nasz dom, trzecia planeta od słońca

Ziemia to jedyna planeta układu, na której istnieje życie.

Jest to możliwe za sprawą dużej zawartości tlenu w atmosferze oraz za sprawą obecności wody, która zajmuje około 70% powierzchni naszej planety.

Według naukowców, pojawiła się ona wraz z kometami, które uderzały w glob podczas ewolucji. Ziemia krąży wokół Słońca, czego efektem są zmienne pory roku.

Mars — nazwany na cześć rzymskiego boga wojny

Mars to czwarta planeta, nazywana także Czerwoną Planetą ze względu na kolor swojej powierzchni, którą pokrywa rdzawy pył żelazny. Mars ma niską siłę grawitacji, dlatego nie jest w stanie utrzymać stałej atmosfery. Wiemy o nim tyle, że na jego powierzchni znajduje się najwyższa góra w całym układzie. Woda na tej planecie jest zamarznięta.

Jowisz — największa planeta Układu Słonecznego

Piąta planeta, która krąży wokół Słońca to Jowisz. Jest to jednocześnie najcięższa i największa planeta – jej masa jest 318 razy większa od masy Ziemi. Buduje ją kamienny rdzeń i wodór. Jej atmosfera jest gęsta, co prowadzi do tworzenia chmur o białym, czerwonym i żółtym odcieniu z brązowymi pasami. Temperatura powierzchni Jowisza to -148 stopni. Do tej pory nie wiadomo, ile dokładnie naturalnych satelitów kręci się wokół tej planety (odkryto prawie 80).

Saturn — druga po Jowiszu pod względem masy i wielkości

Szósta planeta to gazowy olbrzym, czyli Saturn. Podobnie, jak poprzedzający ją Jowisz, ma ona pierścienie (9), złożone ze skał i lodu. Jej atmosfera składa się głównie z wodoru, a temperatura powierzchni wynosi około -130 stopni.

Uran — jedyny grecki bóg w Układzie Słonecznym

Siódma planeta, licząc od Słońca, to Uran, kolejny olbrzym gazowy. Ma ciekawy zielono-niebieski kolor za sprawą metanu. Posiada gęstszą atmosferę niż poprzednie dwie planety i nie może pochwalić się sprzyjającymi warunkami, głównie przez wzgląd na niskie temperatury. Jego rdzeń tworzą prawdopodobnie skały i lód. Planetę otaczają zaś pierścienie i kilkanaście księżyców.

Neptun — kolejny gazowy olbrzym, bliźniak Urana

Listę 8 planet zamyka Neptun. To najmniejsza gazowa planeta, przypominająca Uran. Na jej powierzchni formują się burze i chmury, poruszające się z prędkością nawet 1000 km/h. Pierścienie Neptuna odkryto stosunkowo niedawno, bo w 1989 roku. Są one bardzo słabo widoczne.

Dziewiąta planeta? Pluton i inne planety karłowate

Dawniej astronomia uczyła nas o 9 planetach, a dzisiaj listę zamykają Uran i Neptun. Kiedyś to Pluton wyliczany był jako ostatnia planeta krążąca dookoła Słońca. Teraz zaliczamy go do planet karłowatych, czyli takich, które nie dominują grawitacyjnie na swojej orbicie i dzielą ją z innymi ciałami niebieskimi.

Kolejność planet, krążących jak sonda wokół Słońca, łatwiej jest zapamiętać dzieciom podczas słuchania piosenek, których na ten temat powstało całkiem sporo. Przy okazji maluchy poznają także wiele ciekawostek na temat samych ciał układu i ich najważniejszych cech fizycznych.