Obecność wielu różnorodnych gatunków zwierząt na świecie sprawia, że wiele ludzi nie wie, jak są one zbudowane i do czego służą ich poszczególne części. Tak jest z płetwami u ryb. Do czego służą oraz jakie są ich rodzaje?
Czym są płetwy u ryb?
Każdy organizm funkcjonując w danym środowisku, musi przystosować się do warunków w nim panujących. Ryby funkcjonując w środowisku wodnym, posiadają wiele cech takich: opływowy kształt ciała, śluz, łuski, nieruchome połączenie głowy z tułowiem, skrzela, linia boczna, wyostrzony zmysł węchów, a także płetwy. Płetwa to narząd wodny, który służy do utrzymania odpowiedniej pozycji ciała i poruszania się. Uzupełnia kształt ciała ryby i jest istotnym elementem, który wpływa na sprawność ruchu. Płetwy są charakterystyczne nie tylko dla ryb, ale również innych ssaków wodnych. Stworzone są z błoniastych fałdów skórnych. Kształt, rozmiar i barwa płetw są związane z gatunkiem danego organizmu wodnego oraz wpływają na sprawność ruchu danego gatunku.
Jakie są rodzaje płetw?
U ryb występuje kilka rodzajów płetw, są to:
- Płetwa grzbietowa;
- Płetwy piersiowe;
- Płetwy brzuszne;
- Płetwa odbytowa;
- Płetwa ogonowa.
Różnią się one od siebie wyglądem, umiejscowieniem oraz posiadają różnorodne funkcje. Dodatkowo dzieli się je na parzyste i nieparzyste.
Wśród parzystych można wskazać płetwy piersiowe i brzuszne, natomiast wśród nieparzystych płetwy grzbietowe, ogonowe i odbytowe. Co istotne, nie wszystkie rodzaje płetw są obecne u wszystkich gatunków ryb. Lata ewolucji sprawiły, że ryby dostosowując się do panujących warunków, utraciły niektóre z nich.
Jaką funkcje pełnią płetwy u ryb?
Tak, jak już zostało wspomniane ryby posiadają kilka rodzajów płetw, które pełnią różnorodne funkcje ułatwiające im funkcjonowanie w wodnym środowisku. Pierwsza z nich, czyli płetwa grzbietowa pozwala na utrzymanie równowagi u ryb i zachowanie pionowej pozycji. Pełni funkcję steru, umożliwiając szybkie zmiany kierunku ruchu. Występuje w różnorodnych kształtach, rozmiarach o różnym stopniu umiejscowienia. Najczęściej występuje pojedynczo, choć są gatunki, które mogą mieć więcej niż jedną płetwę grzbietową. Razem z płetwą ogonową zapewniają zrównoważoną pozycję ciała. Dodatkowo płetwa ogonowa umożliwia wykonywanie ruchu postępowego, zmniejsza zawirowania wody oraz wspomaga pracę ogona. Co istotne, u wielu gatunków płetwa ogonowa przekształciła się w narząd pomocny przy tarle. Kolejny rodzaj płetwy to odbytowa, która pozwala rybom na utrzymanie równowagi ciała oraz rozwijanie prędkości i ogólną lokomocję. Umożliwia także sygnalizowanie płci samcom lub samicom. Związane jest to z wyglądem płetwy odbytowej, która u samców jest najczęściej większa i ubarwiona. Podczas godów umożliwia przenoszenie spermy na jaja złożone w gnieździe. Wśród innych płetw należy wspomnieć o piersiowych. Umożliwiają sterowanie ciałem i utrzymanie równowagi oraz zmianę kierunku ruchu. Ostatnim rodzajem płetwy jest brzuszna. Jest ona wykorzystywana do utrzymywania wybranej pozycji ciała. U niektórych gatunków ryb mogą służyć do kroczenia po lądzie czy chodzenia po dnie wody. Ryby latające, dzięki płetwom brzusznym są w stanie wykonywać loty ślizgowe nad powierzchnią wody.
Dlaczego płetwy u ryb są tak ważną częścią ich ciała?
Ryby, tak jak wiele innych organizmów wodnych doskonale przystosowały się do życia w wodzie, zarówno słonej, jak i słodkiej. W końcu warunki tam panujące są zupełnie inne niż na lądzie. Woda stawia dużo większy opór niż powietrze. Płetwy przystosowują ryby do życia w wodzie. Ich ciało ulega ciągłym zmianom. Ewolucji na przestrzeni wieków, ulegały także płetwy. Dzięki nim możliwe jest sprawne i szybkie poruszanie się w wodzie, a także rozwijanie prędkości czy zatrzymywanie się. Co istotne, za pomocą płetw ryby (zakończone są komórkami nerwowymi) są w stanie odczuwać otaczające ich środowisko. Dzięki temu możliwe jest jej odpowiednie funkcjonowanie, nawet w środowisku o ograniczonej widoczności.
