Każdy z nas spotkał się, bądź spotka się w swojej edukacji ze słynnym imieniem i nazwiskiem: Mikołaj Kopernik. I chociaż przede wszystkim kojarzony jest ze słynnym stwierdzeniem: „wstrzymał Słońce ruszył Ziemię”, to wybitny naukowiec o wielu talentach. Co prócz słynnego dzieła: „O obrotach sfer niebieskich”, wiemy o Mikołaju Koperniku? Czy to jemu zawdzięczamy wynalezienie kanapek? Przyjrzyjmy się zagadnieniu z bliska. Ciekawi na podróż pełną wrażeń? Zaczynamy!
Zacznijmy od początku – garść historii
Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu. Zmarł 24 maja 1543 roku we Fromborku. Polski astronom, matematyk, lekarz, ekonomista oraz prawnik.
Studiował na Akademii Krakowskiej (nauki matematyczno – przyrodnicze), uniwersytetach włoskich w Bolonii (prawo kanoniczne) i Padwie (studia medyczne). Zasłynął głównie jako twórca teorii heliocentrycznej. Mikołaja Kopernika niezwykle interesowała także astronomia. Prócz studiów zgłębiał jej tajniki. Samodzielnie dokonywał obserwacji astronomicznych, współpracował z astronomem D.M. Novarą. W okresie studiów naukowiec opracował bardzo wiele materiałów i dokumentów, dzięki którym powstała w późniejszym okresie słynna teoria heliocentryczna.
W 1503 roku Mikołaj Kopernik powraca do Polski i następne 40 lat swojego życia spędza na Warmii. W ukochanym Fromborku, w 1514 roku, na wieży północno – zachodniej przy katedrze, poświęca wiele czasu dla nauki i obserwacji astronomicznych. Cały czas pełnił także funkcję lekarza biskupów oraz ludności. Uznawał za najbardziej trafne metody leczenia tradycyjnego. Do dnia dzisiejszego zachowały się oryginalne recepty, które Mikołaj Kopernik wystawiał swoim pacjentom. Współpracował z wybornymi medykami, m.in. lekarzem królewskim J.B. Solfą.
Reforma monetarna Mikołaja Kopernika
Mikołaj Kopernik od 1516 roku pełnił funkcję administratora dóbr diecezji warmińskiej. Widząc, jak jego ulubiona polska kraina ubożeje, przez liczne najazdy wrogów oraz przez fałszowanie pieniędzy, wpada na pomysł opracowania reformy monetarnej. Napisał „Rozprawę o urządzeniu monety„. Opisuje ona znaną zasadę, potocznie nazywaną prawem Kopernika – Greshmana, która mówi o istnieniu dwóch rodzajów pieniądza.
Teoria heliocentryczna – czyli od kiedy Ziemia zaczęła krążyć wokół Słońca?
Pod koniec 1514 roku Mikołaj Kopernik po raz pierwszy, w wąskim gronie specjalistów, przedstawia swoją teorię krążenia Ziemi wokół Słońca. Teoria przedstawiona jest bardzo szkicowo. Wykład znany jest pod nazwą „Komentarzyk„, który wziął się od tytułu nadanego przez późniejszych kopistów. To dzięki niemu Kopernik stał się sławny w całej Europie – został zaproszony do prac nad kalendarzem juliańskim.
Teoria heliocentryczna pozwoliła naukowcowi na ustalenie porządku planet i proporcji ich orbit. To całkowicie zburzyło teorię geocentryczną Klaudiusza Ptolemeusza.
Słynne po dziś dzień dzieło ” O obrotach sfer niebieskich” – De revolutionibus orbium coelestium, twórca stworzył w latach 1515 – 1530, które podlegało licznym korektom i uzupełnieniom, w celu dążenia do perfekcji. Początkowo dostępne jedynie dla wąskiego grona przyjaciół. Do publikacji Mikołaja Kopernika namówił G.J. von Lauchen, zwany Retykiem w 1540 roku w Gdańsku oraz w 1541 roku w Bazylei. W Warszawie dzieło ukazało się dopiero w 1854 roku, zawierając pierwsze polskie tłumaczenia. Autograf dzieła do dnia dzisiejszego przechowywany jest w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie.
System kopernikański rozpowszechnił się na dużą skalę w XVII wieku dzięki Galileuszowi i Keplerowi. Teoria spotkała się jeszcze za życia z potępieniem, choćby z ust słynnego Marcina Lutra w 1539 roku. Kościół katolicki dojrzał w dziele zagrożenie dla biblijnej wizji świata. Potwierdzeniem teorii Kopernika było w 1851 roku doświadczenie J. Bernarda L. Foucaulta z wahadłem na ruch obrotowy Ziemi.
Mikołaj Kopernik i … kanapka?
Mikołaj Kopernik nie wymyślił kanapki, ale smarowanie jej masłem już tak. W ten sposób uchronił ludność Olsztyna przed zarazą. Dlaczego? Główną przyczyną panującej zarazy było spożycie zanieczyszczonego chleba, który często upadał na ziemię. Masło na kanapce, która upadła, ukazywało ogrom zanieczyszczeń, skutecznie odstraszając od jej jedzenia.
Szczątki Mikołaja Kopernika i krzywy nos?
W 2005 roku, w katedrze we Fromborku, odnalezione zostały szczątki słynnego naukowca, jakim był Mikołaj Kopernik. Działając na ich podstawie, obecni naukowcy stworzyli komputerową rekonstrukcję wizerunku uczonego. Co jest ogromną ciekawostką, ślady na czaszce wskazywały na złamany nos i deformację lewej strony twarzy.
Mikołaj Kopernik trwałe zapisał się na kartach historii. Warto zapisać go także we własnej pamięci.
