Jak widzi noworodek, czyli o stymulacji wzrokowej najmłodszych

Jak zapewne się domyślasz, maluszek przebywający w Twoim brzuszku nie za bardzo korzysta jeszcze ze zmysłu wzroku. Dobre widzenie nie jest mu do niczego potrzebne w okresie życia płodowego, a po porodzie niedoskonały wzrok stanowi dla niego wręcz formę ucieczki od nadmiaru bodźców. Na pytanie, czy dziecko widzi po narodzeniu, odpowiedź brzmi twierdząco, jednak warto pokreślić, że nie jest to wzrok dorównujący osobie dorosłej. Jak więc noworodek widzi świat, a przede wszystkim swoich rodziców?

To mit, że noworodek nie widzi niczego po narodzinach. Niemowlę widzi kontrastowe barwy i kontury przedmiotów w jego najbliższym otoczeniu, najwyraźniej po bokach. Z czasem maluch widzi więcej i ostrzej. Zaczyna rozpoznawać kolory i twarze członków rodziny. Uważnie bada rysy twarzy mamy i taty. W trzecim miesiącu życia zaczyna wodzić wzrokiem za ruchomymi obiektami, a po roku widzi już zupełnie tak samo jak dorośli. Pobudzanie wzroku niemowlęcia pozytywnie wpływa na rozwój tego zmysłu, a także na ogólny rozwój dziecka.

Co widzi dziecko po narodzeniu?

Wzrok noworodka tuż po porodzie można określić mianem nieostrego. Tak naprawdę, w pierwszych tygodniach życia niemowlę jest krótkowidzem. Dobrze dostrzega tylko zarys tych przedmiotów, które znajdują się około 20-30 cm od jego twarzy. Pozostałe otoczenie zdaje się rozmazane, jakby oglądać je przez mleczną szybę. Poza tym, wzrok malucha jest dwuwymiarowy. Dziecko nie potrafi ocenić, co znajduje się bliżej niego, a co dalej.

Niemowlak ma większą ostrość widzenia na obrzeżach pola widzenia niż w centrum.

Bardzo dobrze reaguje jednak na zmiany natężenia światła, o czym możesz przekonać się jeszcze w ciąży (zabawa z latarką).

Kiedy dziecko zaczyna widzieć kolory?

Czy wiesz, jakie barwy widzi niemowlę w pierwszych tygodniach życia? Wzrok niemowlaka nie jest w stanie rozróżniać kolorów. Jego świat jest początkowo pełen odcieni szarości. Najlepiej dostrzega więc czerń i biel, czyli kontrastowe zestawienia. Stąd tak duża popularność biało-czarnych zabawek dla noworodków i niemowląt. Pierwsze barwy dziecko dostrzega po około 3-4 tygodniach. Najpierw niemowlę zaczyna rozróżniać czerwień i zieleń, a później żółty i niebieski. Nie warto zatem ograniczać wyposażenia dziecięcego pokoju do stonowanych szarości i pasteli.

Czy niemowlę w wieku 2-3 miesięcy widzi już wyraźnie?

Pomiędzy drugim a trzecim miesiącem życia narząd wzroku małego człowieka nadal się rozwija. Chociaż dziecko nie widzi jeszcze idealnie, to zwiększa się zasięg jego wzroku. Teraz dostrzega już wnętrze swojego łóżeczka – zawieszone na nim grzechotki czy obracającą się w powietrzu karuzelę. Na tym etapie rozwoju wzroku dziecko potrafi już śledzić wzorkiem poruszające się przedmioty, a także skupiać wzrok, na przykład na twarzy mamy. Co więcej, rozpoznaje mimikę i może odwzajemnić Twój uśmiech.

Rozwój zmysłu wzroku przyspiesza po 3. miesiącu życia dziecka. Zaczyna ono dostrzegać szczegóły. Z zainteresowaniem ogląda swoje dłonie. Przygląda się również zabawkom w pobliżu, zwłaszcza tym wydającym dźwięki. Może nawet nawiązywać kontakt wzrokowy i rozpoznawać poszczególne osoby.

Druga połowa pierwszego roku życia to czas intensywnego pogłębiania ostrości wzroku. Na tym etapie dziecko widzi już przestrzennie. Dostrzega dalej położone obiekty, ogląda zabawki, które trzyma w rączkach, a także doskonali koordynację wzrokowo-ruchową. Atrakcyjne przedmioty zachęcają je do pełzania, a później do raczkowania. Roczne dziecko widzi już tak samo dobrze, jak osoba dorosła.

Jak prawidłowo stymulować wzrok dziecka?

Dlaczego warto wiedzieć, jak rozwija się zmysł wzroku u dziecka? Właśnie po to, aby odpowiednio stymulować jego doskonalenie się. Ponieważ noworodek widzi kontrastujące barwy i rysy przedmiotów, nie ma sensu umieszczać w jego otoczeniu kolorowych zabawek czy wieszać karuzeli nad materacykiem.

Najlepiej sprawdzą się proste, duże figury geometryczne w czerni i bieli, czyli karty kontrastowe, książeczki i miękkie zabawki, które umieścimy nie nad głową maluszka, lecz po bokach (widzenie peryferyjne jest ostrzejsze).

Po trzecim miesiącu niemowlę widzi lepiej, ostrzej i dalej, zaczyna poznawać świat w kilku kolorach i wodzić wzrokiem za przedmiotami, które się poruszają. To idealny moment na zawieszenie karuzeli w odcieniach bieli, czerni czy czerwieni. Warto także zacząć podawać malcowi grzechotki i inne małe zabawki, które może uchwycić w dłonie. Jest to jednocześnie trening koordynacji małych rączek i paluszków oraz szansa na obserwowanie przedmiotów z bliska.

Na przełomie 4 i 5 miesiąca dziecko patrzy z zainteresowaniem na swoje otoczenie. Można zatem udekorować jego łóżeczko spiralkami i zawieszkami, a także aktywnie bawić się z nim przy użyciu zabawek w wyrazistych kolorach. Aby stymulować rozwój wzroku, możesz także przybliżać i oddalać od twarzy dziecka książeczki kontrastowe. Pomocne będą również rozmowy.

Niemowlę w tym wieku skupia wzrok na twarzy swojego rozmówcy, zaczyna zauważać na niej emocje, a nawet je odwzajemniać. Pamiętaj więc, aby dużo mówić do swojego bobasa i często się uśmiechać.

Po ukończeniu 6 miesięcy, dziecko zaczyna uważnie przyglądać się otoczeniu. Czasy, kiedy niemowlę widziało jedynie biel i czerń popadły w zapomnienie. Teraz malec lepiej widzi nie tylko na peryferiach, ale również w centrum. Bardzo interesują go także kolorowe zabawki, które na razie przekłada z rączki do rączki. Później zacznie natomiast pełzać do nich i czworakować.

Dziecko po urodzeniu do ukończenia pierwszego roku życia rozwija się naprawdę intensywnie, a rolą rodzica jest ten rozwój rozsądnie stymulować i wspierać. Nie wolno zaniedbywać przy tym również innych zmysłów. Na prawidłowy rozwój dziecka wpływa także stymulacja słuchu czy dotyku. Stąd tak duża i stale rosnąca popularność zabawek sensorycznych – o różnych teksturach, w wyraźnych kolorach oraz z funkcją wydawania delikatnych dźwięków. Dzięki nim dziecko poznaje otaczający je świat wszystkimi zmysłami.